To Nησί των Ιωαννίνων βρίσκεται στην ανατολική ακτή της λίμνης Παμβώτιδας απέναντι από το οχυρωμένο κάστρο και έχει έκταση 0.2 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Στην σχετικά μικρή αυτή έκταση το Νησί φιλοξενεί έναν οικισμό αλλά και επτά μοναστήρια καθώς αποτελούσε ήδη από την βυζαντινή εποχή, σημαντικό μοναστικό κέντρο. Ο μικρός οικισμός καταλαμβάνει το βορειότερο άκρο του νησιού. Η παράδοση θέλει τους κατοίκους του να κατάγονται από την Μάνη και να φθάνουν εδώ εξόριστοι στα μέσα του 16ου αιώνα. Εκτός από τα μοναστήρια και τον οικισμό ο ταξιδιώτης θα έχει την ευκαιρία να επισκεφθεί το Μουσείο Προεπαναστατικής Περιόδου που στεγάζεται σε ένα από τα κελιά της Μονής Παντελεήμονος καθώς και το Κέντρο Πληροφόρησης του Φορέα Διαχείρισης της Λίμνης Παμβώτιδας.

Μουσείο Προεπαναστατικής περιόδου
Βρίσκεται στο Νησί των Ιωαννίνων και στεγάζεται σε ένα από τα κελιά της Μονής Παντελεήμονος όπου αποτέλεσε και το τελευταίο καταφύγιο του Αλή Πασά. Στην συλλογή του περιλαμβάνει εκθέματα από την περίοδο της Τουρκοκρατίας καθώς επίσης και αντικείμενα που ανάγονται στα χρόνια της κυριαρχίας του Αλή Πασά.

Κέντρο Πληροφόρησης Παμβώτιδας
Το Κέντρο Πληροφόρησης του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας στεγάζεται στη Νήσο Ιωαννίνων, σε παραδοσιακό διατηρητέο πέτρινο κτίριο, που παραχωρήθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων, ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο 2012 και φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα σύγχρονο πόλο ενημέρωσης για το περιβάλλον της λίμνης Παμβώτιδας και να συμβάλλει στην προστασία και ανάδειξη της Προστατευόμενης περιοχής.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΝΗΣΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Μονή Φιλανθρωπηνών
Ιδρύθηκε από την οικογένεια των Φιλανθρωπηνών μια από τις αριστοκρατικές οικογένειες της Κωνσταντινούπολης που μετακινήθηκε στα Ιωάννινα στα 1204 μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους. Είναι το αρχαιότερο μοναστήρι του νησιού καθώς ιδρύθηκε πριν το 1292 σύμφωνα με την υπέρθυρη επιγραφή του κυρίως ναού του καθολικού. Η μονή γνώρισε ιδιαίτερη ακμή κατά τον 16ο αιώνα όταν θα ανακαινιστεί, θα επεκταθεί και θα τοιχογραφηθεί το καθολικό της. Δέχθηκε δωρεές από εμπόρους εγκατεστημένους στην Βενετία όπως οι Ζώτος και Αποστόλης Τσιγαράς. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι η μονή ξεχώριζε για το πνευματικό της κύρος. Προς την κατεύθυνση αυτή συνέτεινε και το γεγονός της ίδρυσης και λειτουργίας Σχολής στον ίδιο χώρο, με πρωτοβουλία του Μιχαήλ Φιλανθρωπηνού, το οποίο θα παραμείνει σε λειτουργία ως το 1756. Το καθολικό της φιλοξενεί το πιο αξιόλογο ίσως μεταβυζαντινό σύνολο τοιχογραφιών της Ηπείρου που ανήκει στην σχολή των Ιωαννίνων ή σχολή Θηβών από τους τόπους καταγωγής των ζωγράφων. Στις δυο τελευταίες περιόδους αγιογράφησης του καθολικού (1542, 1560) ανάγονται και τα έργα των μόνων γνωστών εκπροσώπων της σχολής, του Φράγγου Κατελάνου και των αδελφών Γεωργίου και Φράγγου Κονταρή

Μονή Στρατηγόπουλου ή Ντίλιου
Βρίσκεται στην δυτική πλευρά του νησιού σε μικρή απόσταση από την μονή Φιλανθρωπηνών. Ως ιδρυτές της φέρονται μέλη της αρχοντικής οικογένειας των Στρατηγόπουλων που εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204. Το προσωνύμιο Ντίλιου το οφείλει στις χορηγίες ενός εύπορου Γιαννιώτη του Γ. Ντίλιου ο οποίος το 1700 χρηματοδότησε τις εργασίες επισκευής της μονής. Μονή Δεσποτών ονομάστηκε γιατι στο μοναστήρι αυτό λειτούργησε τον 16ο αιώνα η περίφημη σχολή των Δεσποτών, ως ιδρυτής της οποίας φέρεται ο Δεσπότης της Ηπείρου, Μιχαήλ Άγγελος. Από την Μονή Ντίλιου σήμερα σώζονται σήμερα τα κτίσματα του καθολικού (11ος -13ος αιώνας) και του Ηγουμενείου ,μεταγενέστερου κτίσματος το οποίο ανάγεται στον 16ο αιώνα.

Μονή Ελεούσας
Το συγκρότημα της μονής Ελεούσας βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τις μονές Φιλανθρωπηνών και Ντίλιου. Αρχικά ήταν αφιερωμένη στον άγιο Νικόλαο ενώ από τον 16ο αιώνα αναφέρεται ως μονή Γκιούμα ή Γκιουμάτων από το όνομα της ομώνυμης ηπειρωτικής οικογένειας της Βενετίας η οποία είχε προσφέρει στο μοναστήρι ενώ από το 1484 και σύμφωνα με άλλους το 1584 είναι αφιερωμένη στην Παναγία την Ελεούσα.
Η μονή θα γνωρίσει μεγάλη ακμή κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα υπό την εποπτεία του ηγουμένου Αββακούμ. Ο ιερομόναχος Αββακούμ υπήρξε κοινός ηγούμενος των μονών Ελεούσας και Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και ιδρυτής της Αββακούμειας Ιερατικής Σχολής η οποία ιδρύθηκε το 1872 και λειτούργησε για 50 χρόνια. Μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου από τον οθωμανικό ζυγό , στο χώρο της μονής λειτούργησε ιεροδιδασκαλείο κατά το χρονικό διάστημα 1924-29.

Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος
Το σημερινό συγκρότημα της μονής Μεταμόρφωσης του Σωτήρα χρονολογείται, στο μεγαλύτερο τμήμα του, στην τελευταία περίοδο λειτουργίας της, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Ωστόσο, η ύπαρξη σφραγίδας της μονής με χρονολογία 1656, φανερώνει ότι το μοναστικό ίδρυμα υπήρχε, τουλάχιστον από το 17ο αιώνα. Επιπλέον, σε έγγραφα του 17ου αιώνα, που σώζονται στα αρχεία της Βενετίας, εντοπίστηκαν μαρτυρίες για χορηγίες προς τη μονή από τον Πάνο Ιερομνήμονα, επιφανή Γιαννιώτη, εγκατεστημένο στη Βενετία. Ωστόσο, η μεγάλη ακμή του ιδρύματος πρέπει να τοποθετηθεί το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, όταν συνενώθηκε με τη γειτονική μονή Ελεούσας. Το 1822 καταστρέφεται από τους Αλβανούς για να κτιστεί ξανά το 1850 με πρωτοβουλία του δραστήριου ηγουμένου της μονής Ελεούσας Αββακούμ. Ο δραστήριος ιερομόναχος είναι και ο ιδρυτής της Αββακούμειου Ιερατικής Σχολής η οποία θα λειτουργήσει από το 1872 έως το 1922 στο δυτικό τμήμα της Μονής.

Μονή Προδρόμου
Η μονή βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του νησιού σε μικρή απόσταση από τον οικισμό. Τα ιστορικά στοιχεία για την ίδρυσή της αντλούνται από την αυτοβιογραφία των αδελφών Θεοφάνη και Νεκτάριου Αψαρά, που καταγόταν από αρχοντική ηπειρωτική οικογένεια, μέλη της οποίας κατείχαν σημαντικά αξιώματα στην πόλη των Ιωαννίνων ήδη από τα βυζαντινά χρόνια. Σύμφωνα με τον Αραβαντινό η οικογένεια των Αψαράδων εγκαταστάθηκε στα Γιάννενα από την περιοχή του Κόκκινου Λιθαριού Θεσπρωτίας γύρω στα 1350. Από τη Μονή Προδρόμου σώζεται σήμερα μόνο το καθολικό και μερικά νεότερα κελιά. Στα κειμήλια της μονής ανήκει και μια φορητή εικόνα που απεικονίζει τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο καθώς επίσης και σκηνές από την ζωή του, έργο του κρητικού ζωγράφου Μάρκου Μπαθά ο οποίος έζησε και πέθανε στην Βενετία.

Μονή Παντελεήμονος
Η μονή βρίσκεται στην ανατολική ακτή του νησιού, σε ελάχιστη απόσταση από τη μονή Προδρόμου. Όπως παραδίδεται από την αυτοβιογραφία των Αψαράδων, στην ίδια θέση υπήρχε ησυχαστήριο, αφιερωμένο στον άγιο Παντελεήμονα ήδη από τις αρχές του 16ου αιώνα, όταν ιδρύθηκε η μονή Προδρόμου. Το καθολικό της μονής είναι τρίκλιτη βασιλική με επίπεδη ξύλινη στέγη και αποτελείται από τον κυρίως ναό, το ιερό βήμα και τον γυναικωνίτη. Το καθολικό υπέστη αρκετές φθορές εξαιτίας της κατολίσθησης βράχων οι οποίες θα επισκευαστούν το 1800 και το 1815 κατόπιν εντολής του Αλή πασά.
Ο χώρος συνδέεται άμεσα με τον Αλή, ο οποίος κατέφυγε στη μονή την τελευταία περίοδο της πολιορκίας του από τα σουλτανικά στρατεύματα και τελικά δολοφονήθηκε στα κελιά της μονής τον Ιανουάριο του 1822. Μετά τον θάνατο του οι στρατιώτες του σουλτάνου θα λεηλατήσουν και στην συνέχεια θα πυρπολήσουν το μοναστήρι το οποίο θα χτιστεί ξανά για να λάβει την σημερινή μορφή και να χαρακτηριστεί το 1925 ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Μονή Προφήτη Ηλία
Το μοναστήρι είναι χτισμένο στο νότιο τμήμα του οικισμού και δεν έχει επαφή με τη λίμνη. Τα ιστορικά στοιχεία για τη μονή είναι ελάχιστα. Το αρχικό κτίσμα του καθολικού, που πιθανώς αναγόταν ακόμα και στην υστεροβυζαντινή περίοδο, καταστράφηκε από τα σουλτανικά στρατεύματα, στο 1821-22.
Ο ναός ξαναχτίσθηκε λίγα χρόνια αργότερα, πιθανώς με τη συμβολή της συντεχνίας των γουναράδων, η οποία είχε την επιμέλεια της μονής, κατά το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Το νέο κτίσμα ενσωμάτωσε τα λείψανα του παλαιότερου ναού. Το καθολικό του μοναστηριού περιλαμβάνει μονόχωρο ναό με ξύλινη στέγη , κλειστό νάρθηκα στα δυτικά με πηγάδι και μικρό ενσωματωμένο κελί στα νότια του νάρθηκα.

Το νησί βρίσκεται στην ανατολική ακτή της λίμνης Παμβώτιδας, απέναντι από το οχυρωμένο κάστρο, ενώ εκτείνεται σε μια έκταση 0,2 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το νησί αυτό, αποτελεί το μοναδικό νησί στην Ευρώπη που βρίσκεται στο κέντρο μιας λίμνης, που μάλιστα κατοικείται από έμπειρους ψαράδες. Στην περιοχή αυτή βρίσκεται ένας μικρός οικισμός με επτά Μοναστήρια που υπάρχουν από την Βυζαντινή και την Οθωμανική εποχή, δικαιολογώντας τον χαρακτηρισμό ως ένα «μικρό Άγιο Όρος». Σύμφωνα με τον μύθο το νησί κατοικούταν αρχικά από μετανάστες της Μάνης, που είχαν έρθει ως φυλακισμένοι μετά την καταστολή της επανάστασης στην Πελοπόννησο. Μεταξύ των μοναστηριών, ξεπροβάλλουν η Μονή Φιλανθρωπίνων και η Μονή Παντελεήμωνος.