Η Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων στεγάζεται στο ανακαινισμένο κτίριο Πυρσινέλλα στην συμβολή των οδών 28ης Οκτωβρίου και Κοραή. Στη συλλογή της Δημοτικής Πινακοθήκης περιλαμβάνονται 500 περίπου έργα, πίνακες, σχέδια, χαρακτικά, εικόνες και γλυπτά, τα οποία συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων σαράντα ετών. Σημαντικό μέρος τους εκτίθεται στους χώρους της Πινακοθήκης και σκιαγραφούν την πορεία της Νεοελληνικής τέχνης.
O σχεδιασμός για την δημιουργία Δημοτικής Πινακοθήκης στην πόλη των Ιωαννίνων ανάγει τις απαρχές του στην δεκαετία του 1950. Οι προσπάθειες των μελών του συλλόγου «Οι Φίλοι των Ιωαννίνων» ήδη από την δεκαετία του 1950 θα ευοδωθούν χάρη στις ακούραστες προσπάθειες και την επιμονή του προέδρου τους Γ.Βηλαρά. Αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια στάθηκαν όλοι οι δημοτικοί άρχοντες της πόλης αλλά και σημαντικές προσωπικότητες της εποχής όπως οι Μ. Καλλιγάς, Σ. Δάκαρης, Λ. Βρανούσης, Α. Πάλλης κ.ά. Ιδιαίτερη υπήρξε η συμβολή του γιαννιώτη ζωγράφου Κώστα Μαλάμου, για την ουσιαστική συλλογή και οργάνωση των έργων.
Η δημιουργία και λειτουργία της πρώτης Δημοτικής περιφερειακής Πινακοθήκης στην Ελλάδα, που άνοιξε τις πόρτες της στο κτίριο Μελά το Σεπτέμβριο του 1960, ήρθε να καλύψει μια ουσιαστική ανάγκη της πόλης των Ιωαννίνων, της πόλης με τη μεγάλη πνευματική και πολιτιστική παράδοση. Τα έργα της συλλογής της ανήκουν στoυς μεγαλύτερους Νεοέλληνες δημιουργούς και συγκεντρώθηκαν με αγορές αλλά και δωρεές συλλεκτών και καλλιτεχνών.
Η λειτουργία της Πινακοθήκης, μετά την επιτυχημένη πορεία μιας πενταετίας, διεκόπη προσωρινά το 1965 λόγω των προβλημάτων στέγασης και μέρος της συλλογής φιλοξενούνταν έκτοτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων.
Από το Φεβρουάριο του 2000 η νέα Δημοτική Πινακοθήκη, στεγάζεται στο ανακαινισμένο κτίριο Πυρσινέλλα στη συμβολή των οδών 28ης Οκτωβρίου και Κοραή. Η ημερομηνία των εγκαινίων, στις 20 Φεβρουαρίου 2000, ορίστηκε αντίστοιχα με τα εγκαίνια του 1961 και συνδυάζεται με την ιστορική επέτειο της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων στις 21 Φεβρουαρίου 1913.
Ιστορία του κτιρίου
Το κτίριο όπου στεγάζεται σήμερα η Δημοτική Πινακοθήκη, με τα νεοκλασικά στοιχεία (υπέρθυρα, φουρούσια εξώστη, κορνίζες παραθύρων) κτίστηκε γύρω στο 1890, από τον πολιτικό μηχανικό Βεργωτή, για λογαριασμό του γαμπρού του, Βασιλείου Πυρσινέλλα, ο οποίος το 1920 διορίζεται δήμαρχος Ιωαννίνων, αξίωμα για το οποίο εκλέγεται το 1924. Βιβλιόφιλος και φιλότεχνος ο Πυρσινέλλας μετέτρεψε το μέγαρο της οδού Κοραή σε εντευκτήριο διανοουμένων της πόλης. Είχε πλούσια βιβλιοθήκη και μεγάλη συλλογή ειδών ασημουργίας, πινάκων και άλλων έργων τέχνης. Λάτρης της γενέτειράς του διέθεσε ολόκληρη την κινητή και ακίνητη περιουσία του το 1958 στο δήμο Ιωαννιτών. Έκτοτε και για αρκετά χρόνια το κτίριο λειτούργησε σαν κατηχητικό σχολείο και στη συνέχεια στέγασε τα γραφεία του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων.
Στη συλλογή της Δημοτικής Πινακοθήκης περιλαμβάνονται 500 περίπου έργα, πίνακες, σχέδια, χαρακτικά, εικόνες και γλυπτά, τα οποία συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων σαράντα ετών. Σημαντικό μέρος τους εκτίθεται στους χώρους της Πινακοθήκης και σκιαγραφούν την πορεία της Νεοελληνικής τέχνης.
